W teorii: Jak debiut AMD Ryzen wpłynie na rynek procesorów

Od premiery procesorów Core 2 Duo minęło 11 lat, a od epokowego Core 2 Quad - dekada. Wtedy też zaczął się okres całkowitej dominacji Intela, podczas którego kolejne architektury AMD rozbijały się o skały rynku układów x86. Jednak w okresie nadchodzących tygodni pojawi się nowy gracz - linia Ryzen. Nowe „przecieki” pojawiają się w sieci niemal codziennie i wszystkie mówią to samo: stosunek wydajności do ceny zapowiada się oszałamiająco.

Niedawno pisaliśmy o najbliższej przyszłości rynku CPU, raczej bez optymistycznych prognoz. Taktowanie rodziny Kaby Lake od Intela osiąga limity możliwości, bez perspektyw na nową architekturę czy proces produkcyjny. To nadal świetne produkty, ale innowacja stanęła. Zastanawialiśmy się, czy ze stagnacji wyrwie nas Ryzen, biorąc pod uwagę dotychczasowe porównania wyłącznie z ośmiordzeniowym i7 6900K za tysiąc dolarów. Celowanie w obszar premium wydawało się być sensownym posunięciem przed zejściem do niższych półek cenowych. Rzeczywistość jest jednak jasna: Ryzen atakuje agresywnie z wysoce konkurencyjnymi cenami we wszystkich segmentach. Anonimowi informatorzy przeróżnych serwisów sugerują, że topowe modele będą dostępne za ok. 320 dolarów, czyli w rejonie Core i7 7700K.

Jak ujawnia pełna linia produktów, AMD na tym się nie zatrzymuje. Nazwy od Ryzen 3 1100 do Ryzen 7 1800X to zapewne świadome i raczej mało subtelne posunięcie, nawiązujące do urządzeń Core i3, i5 oraz i7 w ofercie Intela. We wszystkich obszarach „czerwoni” oferują więcej rdzeni, wątków i mocy - o ile oczywiście założenia i demonstracje producenta okażą się być prawdziwe. Nieoficjalne testy wyglądają obiecująco.

Zaczynając od góry, Ryzen 7 oferuje dwa razy więcej rdzeni i wątków od Core i7 7700K - ale w podobnej cenie. Bardziej budżetowy Ryzen 3 celuje w Core i3, z czterema rdzeniami i taką samą liczbą wątków, w cenie 129 dolarów - jeśli wierzyć informacjom z sieci. Graczy najbardziej zainteresuje zapewne linia Ryzen 5, gdzie widać połączenie sprzętu z sześcioma rdzeniami i dwunastoma wątkami oraz czterema rdzeniami i ośmioma wątkami, wszystko to w cenach z przedziału Core i5. To samo serce segmentu dla graczy, a pojawienie się tutaj sześciordzeniowego CPU może być znaczące.

Poniższe - nadal nieoficjalne - dane ujawniają kilka interesujących statystyk. Mamy bazowe taktowanie, tryb turbo (automatyczne podkręcanie - podobne rozwiązanie stosuje Intel), ale także nową zmienną: zegar XFR. Pomysł polega na tym, że podłączenie własnego, wydajnego chłodzenia da procesorowi dodatkowe możliwości automatycznego podkręcania. To intrygujące, ponieważ AMD potwierdziło już, że wszystkie modele będzie można podkręcić. Pozostaje więc pytanie, czym różnią się układy z X w nazwie, skoro nie potrzebujemy odpowiednika linii K od Intela. W tabeli nie ma też chipów „Pro”, które także pozostają tajemnicą - choć mowa zapewne o sprzęcie dla serwerów i farm obliczeniowych.

Ryzen, przynajmniej na papierze, prezentuje się więc wyjątkowo dobrze. Przeróżne pojawiające się w sieci benchmarki pokazują rywalizację z ośmiordzeniowymi gigantami Intela, typu Core i7 5960X w architekturze Haswell czy Core i7 6900K na Broadwellu. To jednak wyniki z testów syntetycznych, co ponownie zostawia pytania: jak sprzęt wypadnie w grach i - po drugie - w jaki sposób znacznie mniejsza firma jest w stanie tak znacząco obniżyć cenę względem sprzętu konkurenta? Czy Intel przez ostatnią dekadę faktycznie kazał nam płacić znacznie powyżej kosztów produkcji?

Kwestia wydajności w grach wiąże się z dwiema zmiennymi: IPC (instructions per clock - instrukcje na cykl) oraz taktowaniem. Wysoka wydajność jednego wątku wydaje się być kluczowa, co wyjaśnia, dlaczego Core i7 6700K wypadł nieznacznie lepiej od sześciordzeniowego i7 5820K oraz ośmiordzeniowego 5960X w naszych testach w ubiegłym roku. Dwie generacje usprawniania IPC w połączeniu z wyższym taktowaniem okazały się być bardziej korzystne od dodatkowych rdzeni. Bazując na własnych testach AMD - czekających na potwierdzenie - wydajność jednego wątku w Ryzen jest na poziomie starszej architektury Broadwell, a taktowanie niższe od nowego i7 7700K.

Core i7 6700K vs 5820K vs 5960X CPU Face-Off: Which Is Best For Gaming?

To tylko nasze przypuszczenia, ale jeśli topowe, ośmiordzeniowe modele Ryzen będą zachowywały się zgodnie z sugestiami AMD, to Core i7 7700K może utrzymać się na rynku jako najszybsze CPU do gier, choćby pod względem samego taktowania. Jeśli spojrzymy jednak niżej, to małe różnice między sześcio- i ośmiordzeniowymi układami Intela są większym zastrzeżeniem. Ryzen z sześcioma rdzeniami i dwunastoma wątkami może okazać się tu bardzo wartościową propozycją, zwłaszcza jeśli zegary da się podkręcić do 4 GHz. Kaby Lake bez problemów osiąga 4,8 GHz, ale nie mamy informacji na temat możliwości Ryzen. Stosunek szybkości do ceny może być ogromną zaletą po stronie AMD.

Wróćmy także do innej poruszonej już kwestii. Czy Intel celowo podnosił ceny, zdając sobie sprawę z faktycznego braku konkurencji? Firma bez wątpienia wykorzystywała swoją pozycję (zwłaszcza w sferze sześcio-, ośmio- czy nawet dziesięciordzeniowych układów dla entuzjastów), ale należy wspomnieć o kluczowej różnicy między modelami Ryzen i Core: obecność zintegrowanego układu GPU. Spojrzenie na architekturę Intela od razu ujawnia, ile miejsca zajmuje układ graficzny. Sprzęt AMD jest pozbawiony tego komponentu, więc miejsce można przeznaczyć na rdzenie i pamięć cache.

Oznacza to, że Ryzen może nie być atrakcyjny dla producentów tanich komputerów, przynajmniej do czasu debiutów nowych układów APU od AMD. Dla graczy to jednak dobra wiadomość: posiadacze kart graficznych nie korzystają z zintegrowanego układu, więc dlaczego nie zaoferować zamiast tego większej mocy? Nie zapomnijmy też, że nawet jeśli gry nie skorzystają z dodatkowych rdzeni i wątków, to są jeszcze inne zastosowania, choćby kodowanie i dekodowanie wideo w coraz popularniejszych transmisjach na żywo. Komputery osobiste mają mnóstwo zastosowań i Ryzen powinno być atrakcyjne dla grafików czy twórców filmów.

Teoretycznie jest się czym ekscytować, choćby biorąc pod uwagę fakt, jaką moc otrzymujemy za wydawane pieniądze. Na samym końcu skali trudno będzie pobić G4560, ale jeśli Ryzen rzeczywiście dorówna możliwościom architekturze Broadwell, to tańszy Ryzen 3 1100 powinien zaoferować świetne możliwości w grach, na poziomie współczesnego i5, nawet bez podkręcania.

Są też inne czynniki do rozważenia, jak otwarte podejście AMD do producentów płyt głównych. Niedawno testowaliśmy Athlona X4 960K na wybitnie budżetowej płycie FM2+ w ramach recenzji G4560. Wyniki nie były może imponujące, ale sama płyta wspierała szybki RAM i pozwalała zmienić mnożnik, co w przypadku Intela dostępne jest na droższych urządzeniach. Mamy nadzieję, że AMD będzie kontynuowało ten trend. Ograniczeniem poprzednich platform „czerwonych” był brak możliwości rozbudowy, ale szeroka linia procesorów oraz podstawka AM4 powinny zmienić sytuację i pod tym względem.

Nowe CPU, nowa architektura, nowa platforma, wsparcie DDR4 - Ryzen może potencjalnie wywindować AMD z powrotem do walki w przestrzeni x86. O ile prezentowane detale techniczne i ceny okażą się prawdziwe, w sferze komputerów do gier szykują się zmiany. Być może w końcu opłacalne będzie zamienienie 2500K czy 3570K na coś nowego.